Transpłciowość | zrozumieć i akceptować różnorodność płciową


Każdy z nas przechodzi przez życie w różny sposób. Niezależnie od tego, czy jesteśmy mężczyznami czy kobietami, nasza tożsamość płciowa jest integralną częścią naszej tożsamości w ogóle. Jednak nie wszyscy ludzie pasują do tradycyjnych binarnych kategorii płciowych. Osoby transpłciowe stanowią część naszego społeczeństwa i zasługują na pełne zrozumienie i akceptację. W moim gabinecie mam okazję pracować z osobami transpłciowymi i skłoniło mnie to do poruszenia tego tematu w felietonie. 

Niestety, społeczeństwo często nie radzi sobie z przyjęciem i zrozumieniem różnorodności płciowej. Osoby transpłciowe spotykają się z dyskryminacją, nietolerancją i brakiem wsparcia. Ta niewiedza i niechęć mogą prowadzić do bólu emocjonalnego i marginalizacji. By lepiej zrozumieć transpłciowość, musimy zacząć od edukacji i otwartości umysłu. Transpłciowość odnosi się do osób, które nie utożsamiają się z płcią, którą im przypisano przy urodzeniu. Dla wielu z nich proces identyfikacji i akceptacji własnej tożsamości płciowej może być trudny i skomplikowany. Dlatego tak ważne jest, abyśmy jako społeczeństwo zaczęli nasłuchiwać i uczyć się od osób transpłciowych, zamiast narzucać im nasze przekonania.

Akceptacja różnorodności płciowej nie oznacza rezygnacji z własnych przekonań. To po prostu znaczy, że szanujemy i doceniamy to, że każdy człowiek ma prawo definiować siebie samodzielnie. To nie nasze zadanie, aby oceniać czy decydować, jak ktoś powinien się czuć w swojej skórze. Wystarczy, że jesteśmy otwarci, empatyczni i gotowi do słuchania.
Społeczeństwo musi również przerwać utrwalanie szkodliwych stereotypów płciowych. Kultura przypisuje pewne zachowania, zainteresowania i cechy do określonej płci. Te role płciowe ograniczają możliwości wyrażania się i podejmowania decyzji przez osoby transpłciowe. Dlatego ważne jest, abyśmy otwarcie i świadomie przekraczali te ograniczenia, uznając różnorodność płciową jako naturalną i godną akceptacji.

Ponadto, istotnym aspektem zrozumienia transpłciowości jest wsparcie medyczne i psychologiczne dla osób transpłciowych. Dostęp do odpowiednich terapii hormonalnych, procedur chirurgicznych i terapii wspierających jest kluczowy dla osób, które decydują się na przejście przez proces korekty płci. Społeczeństwo powinno wspierać dostępność i finansowanie takich usług, aby osoby transpłciowe miały pełen zakres możliwości opieki zdrowotnej.

Konieczne jest również tworzenie bezpiecznych przestrzeni, w których osoby transpłciowe mogą być sobą i czuć się zaakceptowane. Szkoły, miejsca pracy, instytucje publiczne i społeczności lokalne powinny wprowadzić polityki i procedury, które zapewnią bezpieczeństwo, szacunek i równość dla osób transpłciowych. Przykładem mogą być szkolenia dla pracowników na temat wrażliwości na różnorodność płciową oraz wprowadzenie możliwości samoidentyfikacji płciowej w dokumentach oficjalnych.

Wreszcie, jako jednostki, możemy również przyczynić się do lepszego zrozumienia transpłciowości. Musimy unikać używania obraźliwych lub dyskryminujących terminów i określeń w odniesieniu do osób transpłciowych. Powinniśmy być otwarci na naukę, zadawanie pytań i poszukiwanie informacji na temat transpłciowości, aby zwiększyć naszą wiedzę i empatię. Jeśli ktoś prosi nas o używanie określonych zaimków lub imienia, róbmy to, nie zadając krępujących pytań.

Zrozumienie i akceptacja różnorodności płciowej to proces, który wymaga zaangażowania i edukacji społeczeństwa jako całości. Musimy pracować razem, aby stworzyć bardziej tolerancyjne i szanujące środowisko dla osób transpłciowych. Tylko wtedy możemy zbudować społeczeństwo, w którym każdy człowiek jest akceptowany i szanowany bez względu na swoją tożsamość płciową.
Wasza Magda

REKLAMA
REKLAMA

Może cię zainteresować:

REKLAMA
REKLAMA

Poszerzanie świadomości i wiedzy na temat zaburzenia ze spektrum autyzmu


Co roku w kwietniu obchodzony jest Światowy Dzień Świadomości Autyzmu mający na celu zwrócenie uwagi i poszerzenie świadomości oraz wiedzy społecznej w zakresie tego zaburzenia. Obecnie ok. 1 na 100 dzieci w Europie otrzymuje diagnozę zaburzenia ze spektrum autyzmu. Co ciekawe, na jedną zdiagnozowaną dziewczynkę przypada aż 4 chłopców z tą diagnozą. W ostatnich kilkudziesięciu latach liczba osób diagnozowanych ze spektrum autyzmu wzrosła, co wynika najprawdopodobniej ze wzrostu świadomości w społeczeństwie i większej uważności na objawy, a także rozszerzenia kryteriów diagnostycznych.

tekst: Barbara Maciejewska, zdjęcia Adobe Stock

Zaburzenie ze spektrum autyzmu (ang. autism spectrum disorder, ASD) należy do zaburzeń neurorozwojowych i wiąże się z występowaniem trudności w trzech obszarach: komunikacji, socjalizacji i zachowań motorycznych. Zazwyczaj diagnozowane jest we wczesnym dzieciństwie i utrzymuje się w wieku dorosłym, jednak pod wpływem edukacji oraz zdobywanego doświadczenia jego postać może się zmienić. Zaburzenie ze spektrum autyzmu najczęściej współwystępuje z ADHD, zaburzeniami lękowymi, nastroju i obsesyjno-kompulsyjnymi. Wczesna diagnoza i wdrożenie odpowiedniej terapii może znacząco wpłynąć na dobrostan i funkcjonowanie osób z ASD, dlatego tak ważne jest poszerzanie wiedzy w szczególności dotyczącej objawów tego zaburzenia.

AdobeStock 141664003

Kryteria diagnostyczne zaburzenia ze spektrum autyzmu według klasyfikacji zaburzeń psychicznych DSM-5 obejmują trwałe deficyty w zakresie komunikacji i interakcji społecznych oraz ograniczone, powtarzalne wzorce zachowań, zainteresowań czy aktywności. Dodatkowo objawy muszą być obecne we wczesnym dzieciństwie, a ich występowanie ogranicza i upośledza codzienne funkcjonowanie. Wyodrębnia się 3 poziomy nasilenia ASD: „wymagający wsparcia”, „wymagający znacznego wsparcia” i „wymagający bardzo znacznego wsparcia”.

Do zaburzeń w komunikowaniu się i interakcjach społecznych u osób z ASD należy m.in. brak inicjatywy w podejmowaniu komunikacji, opóźnienie lub brak rozwoju języka mówionego, odwracanie zaimków, nienawiązywanie kontaktu wzrokowego, brak zainteresowania innymi ludźmi, a także nieadekwatne reagowanie na emocje innych osób i nieadekwatny do sytuacji wyraz twarzy czy mowa ciała. Z kolei w obszarze powtarzalnych wzorców zachowań osoby z tym zaburzeniem mogą posiadać sztywne i ograniczone zainteresowania, posługiwać się stereotypowymi, powtarzającymi się wypowiedziami i przejawiać nadmierne przywiązanie do rutyny lub opór wobec zmian oraz dużą lub niską wrażliwość na bodźce zmysłowe.

AdobeStock 205701458

Do najbardziej skutecznych metod wykorzystywanych w leczeniu zaburzenia ze spektrum autyzmu opartych na dowodach należą m.in.: techniki poznawczo-behawioralne, wysiłek fizyczny, trening umiejętności społecznych, interwencje wprowadzane przez rodziców i te za pośrednictwem rówieśników, interwencje w środowisku naturalnym, interwencje wspomagane technologicznie, wzmacnianie, modelowanie oraz trening samokontroli. Chcąc wspierać osoby z ASD warto stale poszerzać swoją wiedzę na temat tego zaburzenia, pozostawać uważnym na trudności, z którymi mogą się mierzyć, takie jak np. wrażliwość na konkretne dźwięki czy światło, a także dbać o konsekwencję, spójność i strukturę w kontaktach, by tworzyć przewidywalne i bezpieczne środowisko. Cierpliwe podejście, znajomość charakterystycznych objawów i szacunek do przestrzeni osobistej oraz wrażliwości sensorycznej mogą okazać się kluczowe w nawiązywaniu wspierających relacji z osobami z zaburzeniem ze spektrum autyzmu.

Źródła:
Hirota, T., King, B. H. (2023). Autism spectrum disorder: A review. Jama, 329(2), 157-168.
Hume, K., Steinbrenner, J. R., Odom, S. L., Morin, K. L., Nowell, S. W., Tomaszewski, B., Szendrey, S., McIntyre, N. S., Yücesoy-Özkan, Ş., Savage, M. (2021). Evidence-Based Practices for Children, Youth, and Young Adults with Autism: Third Generation Review. Journal of Autism and Developmental Disorders, 51(11), 4013–4032.
Lai, M., Anagnostou, E., Wiznitzer, M., Allison, C., Baron‐Cohen, S. (2020). Evidence-based support for autistic people across the lifespan: maximising potential, minimising barriers, and optimising the person–environment fit. The Lancet Neurology, 19(5), 434–451.
Micai, M., Fatta, L. M., Gila, L., Caruso, A., Salvitti, T., Fulceri, F., Ciaramella, A., D’Amico, R., Del Giovane, C., Bertelli, M. O., Romano, G., Schünemann, H. J., Scattoni, M. L. (2023). Prevalence of co-occurring conditions in children and adults with autism spectrum disorder: A systematic review and meta-analysis. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 155, 105436.
Morrison, J. (2016). DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Barbara Maciejewska

Barbara Maciejewska

Psycholog
Psycholożka, absolwentka Uniwersytetu SWPS, której bliski jest nurt poznawczo-behawioralny, w szczególności tzw. III fala oraz psychologia okołoporodowa.
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA