Edukacja 3.0 | Czy blockchain i sztuczna inteligencja niszczą edukację?

Z perspektywą września, miesiąca powrotu do szkół, pojawia się naturalna refleksja nad stanem współczesnej edukacji i jej adaptacją do dynamicznych realiów. Tradycyjny model nauczania, który przez dziesięciolecia dominował w naszych instytucjach edukacyjnych, napotyka jednak na szereg problemów w obliczu rosnącego znaczenia technologii w życiu społecznym. Coraz wyraźniej dostrzegamy, że ten klasyczny sposób nauki nie dostarcza studentom umiejętności, które są kluczowe w świecie zdominowanym przez technologie.


Dla przykładu, kto z nas jeszcze nie słyszał o pracach dyplomowych w całości napisanych przez chat GPT?! Niektóre placówki edukacyjne kategorycznie zakazują korzystania z tego narzędzia. Czy to najlepsza droga? Czy obecność technologii w edukacji to coś negatywnego? Według mnie wręcz przeciwnie, chodzi o wykorzystanie najnowszych rozwiązań, aby poprawić jakość procesu nauczania. A jak to może wyglądać?

Po pierwsze Blockchain

Kluczowym elementem Edukacji 3.0 jest wykorzystanie dwóch technologicznych potęg: technologii blockchain i sztucznej inteligencji. Blockchain, znany przede wszystkim z obszaru kryptowalut, staje się kluczowym narzędziem w dziedzinie edukacji. Zabezpieczanie osiągnięć edukacyjnych na niezmienialnych, rozproszonych platformach gwarantuje uczciwość i wiarygodność weryfikacji, eliminując ryzyko fałszowania dokumentów czy dyplomów.
Co więcej, blockchain może stać się narzędziem do przyszłościowych procesów rekrutacji. Pracodawcy będą mogli oceniać anonimowo umiejętności kandydatów na podstawie zweryfikowanych informacji w blockchainie. To oznacza, że eliminowane zostaną bariery związane z fałszywymi dyplomami oraz wybiórczością rekrutujących (np. preferencje płci). Dzięki takiemu narzędziu kandydaci będą wybierani na podstawie potwierdzonych umiejętności, a nie subiektywnych opinii.

AdobeStock 613490976

Po drugie sztuczna inteligencja 

To sztuczna inteligencja stanowi dynamiczny element przekształcenia procesu nauczania. Dzięki analizie danych i zachowań uczniów, systemy oparte na SI tworzą spersonalizowane ścieżki edukacyjne, dostosowane do indywidualnych potrzeb każdego ucznia. To oznacza, że proces uczenia się staje się bardziej efektywny, skupiając się na mocnych stronach każdej jednostki.
W przyszłości nie tylko nauczyciele, ale także asystenci edukacji opartych na sztucznej inteligencji, będą wybierali ten proces nauki. AI może śledzić postępy uczniów, identyfikować obszary, które wymagają większej uwagi, a nawet dostarczać spersonalizowane materiały do nauki. To nie oznacza, że nauczyciele zostaną zastąpieni, lecz że zyskają narzędzia do jeszcze bardziej efektywnej pracy.

Choć tradycyjny system edukacji może mieć trudności w dynamicznej adaptacji, obecne narzędzia technologiczne pozwalają nam na relatywnie tanie i dostępne możliwości zwiększania własnej wiedzy i kompetencji, zgodnie z indywidualnymi potrzebami. Technologia blockchain i sztuczna inteligencja to nie niszczyciele, ale twórcy nowej wizji edukacji. To narzędzia, które mają potencjał uczynić proces uczenia się bardziej spersonalizowanym i dostosowanym do wyzwań, jakie stawia nam nowoczesny świat.

REKLAMA
REKLAMA

Może cię zainteresować:

REKLAMA
REKLAMA

Poszerzanie świadomości i wiedzy na temat zaburzenia ze spektrum autyzmu


Co roku w kwietniu obchodzony jest Światowy Dzień Świadomości Autyzmu mający na celu zwrócenie uwagi i poszerzenie świadomości oraz wiedzy społecznej w zakresie tego zaburzenia. Obecnie ok. 1 na 100 dzieci w Europie otrzymuje diagnozę zaburzenia ze spektrum autyzmu. Co ciekawe, na jedną zdiagnozowaną dziewczynkę przypada aż 4 chłopców z tą diagnozą. W ostatnich kilkudziesięciu latach liczba osób diagnozowanych ze spektrum autyzmu wzrosła, co wynika najprawdopodobniej ze wzrostu świadomości w społeczeństwie i większej uważności na objawy, a także rozszerzenia kryteriów diagnostycznych.

tekst: Barbara Maciejewska, zdjęcia Adobe Stock

Zaburzenie ze spektrum autyzmu (ang. autism spectrum disorder, ASD) należy do zaburzeń neurorozwojowych i wiąże się z występowaniem trudności w trzech obszarach: komunikacji, socjalizacji i zachowań motorycznych. Zazwyczaj diagnozowane jest we wczesnym dzieciństwie i utrzymuje się w wieku dorosłym, jednak pod wpływem edukacji oraz zdobywanego doświadczenia jego postać może się zmienić. Zaburzenie ze spektrum autyzmu najczęściej współwystępuje z ADHD, zaburzeniami lękowymi, nastroju i obsesyjno-kompulsyjnymi. Wczesna diagnoza i wdrożenie odpowiedniej terapii może znacząco wpłynąć na dobrostan i funkcjonowanie osób z ASD, dlatego tak ważne jest poszerzanie wiedzy w szczególności dotyczącej objawów tego zaburzenia.

AdobeStock 141664003

Kryteria diagnostyczne zaburzenia ze spektrum autyzmu według klasyfikacji zaburzeń psychicznych DSM-5 obejmują trwałe deficyty w zakresie komunikacji i interakcji społecznych oraz ograniczone, powtarzalne wzorce zachowań, zainteresowań czy aktywności. Dodatkowo objawy muszą być obecne we wczesnym dzieciństwie, a ich występowanie ogranicza i upośledza codzienne funkcjonowanie. Wyodrębnia się 3 poziomy nasilenia ASD: „wymagający wsparcia”, „wymagający znacznego wsparcia” i „wymagający bardzo znacznego wsparcia”.

Do zaburzeń w komunikowaniu się i interakcjach społecznych u osób z ASD należy m.in. brak inicjatywy w podejmowaniu komunikacji, opóźnienie lub brak rozwoju języka mówionego, odwracanie zaimków, nienawiązywanie kontaktu wzrokowego, brak zainteresowania innymi ludźmi, a także nieadekwatne reagowanie na emocje innych osób i nieadekwatny do sytuacji wyraz twarzy czy mowa ciała. Z kolei w obszarze powtarzalnych wzorców zachowań osoby z tym zaburzeniem mogą posiadać sztywne i ograniczone zainteresowania, posługiwać się stereotypowymi, powtarzającymi się wypowiedziami i przejawiać nadmierne przywiązanie do rutyny lub opór wobec zmian oraz dużą lub niską wrażliwość na bodźce zmysłowe.

AdobeStock 205701458

Do najbardziej skutecznych metod wykorzystywanych w leczeniu zaburzenia ze spektrum autyzmu opartych na dowodach należą m.in.: techniki poznawczo-behawioralne, wysiłek fizyczny, trening umiejętności społecznych, interwencje wprowadzane przez rodziców i te za pośrednictwem rówieśników, interwencje w środowisku naturalnym, interwencje wspomagane technologicznie, wzmacnianie, modelowanie oraz trening samokontroli. Chcąc wspierać osoby z ASD warto stale poszerzać swoją wiedzę na temat tego zaburzenia, pozostawać uważnym na trudności, z którymi mogą się mierzyć, takie jak np. wrażliwość na konkretne dźwięki czy światło, a także dbać o konsekwencję, spójność i strukturę w kontaktach, by tworzyć przewidywalne i bezpieczne środowisko. Cierpliwe podejście, znajomość charakterystycznych objawów i szacunek do przestrzeni osobistej oraz wrażliwości sensorycznej mogą okazać się kluczowe w nawiązywaniu wspierających relacji z osobami z zaburzeniem ze spektrum autyzmu.

Źródła:
Hirota, T., King, B. H. (2023). Autism spectrum disorder: A review. Jama, 329(2), 157-168.
Hume, K., Steinbrenner, J. R., Odom, S. L., Morin, K. L., Nowell, S. W., Tomaszewski, B., Szendrey, S., McIntyre, N. S., Yücesoy-Özkan, Ş., Savage, M. (2021). Evidence-Based Practices for Children, Youth, and Young Adults with Autism: Third Generation Review. Journal of Autism and Developmental Disorders, 51(11), 4013–4032.
Lai, M., Anagnostou, E., Wiznitzer, M., Allison, C., Baron‐Cohen, S. (2020). Evidence-based support for autistic people across the lifespan: maximising potential, minimising barriers, and optimising the person–environment fit. The Lancet Neurology, 19(5), 434–451.
Micai, M., Fatta, L. M., Gila, L., Caruso, A., Salvitti, T., Fulceri, F., Ciaramella, A., D’Amico, R., Del Giovane, C., Bertelli, M. O., Romano, G., Schünemann, H. J., Scattoni, M. L. (2023). Prevalence of co-occurring conditions in children and adults with autism spectrum disorder: A systematic review and meta-analysis. Neuroscience & Biobehavioral Reviews, 155, 105436.
Morrison, J. (2016). DSM-5 bez tajemnic. Praktyczny przewodnik dla klinicystów. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Barbara Maciejewska

Barbara Maciejewska

Psycholog
Psycholożka, absolwentka Uniwersytetu SWPS, której bliski jest nurt poznawczo-behawioralny, w szczególności tzw. III fala oraz psychologia okołoporodowa.
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA